ΚΑΙ ΠΟΥ ΣΑΙ ΑΚΟΜΑ

Στα άδυτα του ΟΠΕΚΕΠΕ  

Πολυσέλιδη έκθεση κοινοτικών ελεγκτών που βεβαιώνει για το «χάλι» του ελληνικού συστήματος διαχείρισης των κοινοτικών ενισχύσεων (ΟΣΔΕ), φέρνει σήμερα για πρώτη φορά στη δημοσιότητα η Agrenda. Λαθροχειρίες στο εθνικό απόθεμα, αυθαιρεσίες στην αναγνώριση δικαιωμάτων, παιδαριώδη λάθη επί λαθών, κανένας διασταυρωτικός έλεγχος και χιλιάδες παρατυπίες, είναι ορισμένες από τις διαπιστώσεις των ελεγκτών. Όπως όλα δείχνουν, είναι η έκθεση στην οποία βασίσθηκε η Επίτροπος Γεωργίας για να αποστείλει στις ελληνικές αρχές τελεσίγραφο με το οποίο καθιστούσε σαφές πως θα υποχρεωθεί σε γενική περικοπή 10% των πληρωμών αγροτικών ενισχύσεων προς την Ελλάδα, εάν μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου δεν είχαν ληφθεί μέτρα ώστε το Σύστημα Αναγνώρισης Αγροτεμαχίων (ΣΑΑ) να λειτουργεί αποτελεσματικά στη χώρα μας. 

Παρ’ ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποια βελτίωση στο συγκεκριμένο τομέα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι με «χίλια βάσανα» η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης έχει πείσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για παράταση κατά ένα τρίμηνο της προθεσμίας προσαρμογής στις απαιτήσεις των κανονισμών. Ο πέλεκυς των περικοπών συνεχίζει πάντως να πλανάται πάνω από την ελληνική γεωργία και αν η παράταση που ζήτησε ο κ. Κοντός κατά βάση πολιτικό χαρακτήρα, τότε είναι βέβαιο πως το θέμα θα επανέλθει και μάλιστα επιτακτικότερα.  

Η έκθεση που φέρει την υπογραφή του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ε.Ε είναι «καταπέλτης» για τις ελληνικές αρχές, καθώς κρούει, τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας για σοβαρές περικοπές ή  και πλήρη αναστολή των πληρωμών κονδυλίων της ΚΑΠ. Ήδη η Κομισιόν ανακοίνωσε προ δύο εβδομάδων την απόφαση της να επιβάλλει πρόστιμο στην Ελλάδα ύψους 127 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2005-6. 

Είναι σαφές ότι το θέμα συνδέεται άμεσα και με το ΟΣΔΕ. Παρά την κυβερνητική δέσμευση ότι από τον επόμενο χρόνο η διαχείριση των δηλώσεων των αγροτών για τα δικαιώματα ενισχύσεων θα ανατεθεί κατόπιν διαγωνισμού σε φορέα  που θα εξασφαλίζει τις απαραίτητες προϋποθέσεις, μέχρι σήμερα τα πράγματα προχωρούν με ρυθμό χελώνας και με παρασκηνιακές διαβουλεύσεις που φωτογραφίζουν την «ανάθεση» εκ νέου του έργου στις Ενώσεις και την ΠΑΣΕΓΕΣ. Με δεδομένο ότι από φέτος το κόστος αυτής της διαδικασίας επωμίζεται το Δημόσιο, καλό είναι ο φορέας που θα κληθεί να αναλάβει το έργο να έχει τη προϋποθέσεις υλοποίησής τους χωρίς τα «παρατράγουδα» των προηγούμενων ετών.   

Στην έκθεση του ελεγκτικού συνεδρίου που φέρνει αποκλειστικά στη δημοσιότητα η Αgrenda, κατηγορείται η  Ελλάδα για ανεπάρκεια ελέγχων και διαδικασιών εξακρίβωσης των ενισχύσεων, για κατανομή επιδοτήσεων, από το εθνικό απόθεμα, με υποκειμενικά κριτήρια, προφανώς σε ημετέρους, ενώ την ίδια στιγμή, απροσδιόριστος είναι ο προσδιορισμός των αδικιών που έχουν γίνει σε βάρος άλλων δικαιούχων. 

Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις διαπιστώνονται εξόφθαλμες 

παραβάσεις που έχουν να κάνουν με καταβολή δικαιωμάτων ενίσχυσης σε ασυνήθιστα υψηλές αξίες. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση δικαιούχου, ο οποίος μόλις για 10 στρέμματα (1 εκτάριο) έλαβε επιδοτήσεις ύψους 88 404,13 ευρώ! Σε άλλη, μάλιστα περίπτωση αγρότη από την Πρέβεζα κατανεμήθηκαν λόγω λάθους του ηλεκτρονικού συστήματος δικαιώματα ενίσχυσης 98 778,20 ευρώ αντί για 323,80 ευρώ. Το σφάλμα αυτό παρέμεινε απαρατήρητο έως και μετά την αποστολή των πληρωμών για το έτος 2007. Τέτοιου είδους λάθη, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση, θα έπρεπε να έχουν αντιμετωπισθεί άμεσα. 

Φύλλο και φτερό αναγκάστηκαν να κάνουν τη χαρτούρα του ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων) οι επιθεωρητές κ.κ. Sven Kolling, Γεώργιος Καρακατσάνης, Michael Spang και Heike Walz του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (Ε.Ε.Σ.), προκειμένου να δουν αν υπολογίζονται σωστά και με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία τα δικαιώματα ενίσχυσης των Ελλήνων παραγωγών. Στο πόρισμα-κόλαφο που συνέταξαν και έστειλαν στις 18 Ιουνίου στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μιλάνε, εν ολίγοις, για “συστηματικά σφάλματα ή παρερμηνείες του σχετικού κοινοτικού κανονισμού κατά τη μεταφορά του στο ελληνικό σύστημα”. 

Εκείνη την περίοδο και συγκεκριμένα στις 10 Ιουνίου έγινε η αντικατάσταση του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, κ. Γ. Καρατζόγλου, από τον νυν πρόεδρο, κ. Δημήτρη Μελά, ο οποίος ήδη είχε αναλάβει γενικός διευθυντής λίγο πριν έρθουν οι ελεγκτές του Ελεγκτικού Συνεδρίου στις αρχές του χρόνου. 

Στο ντοκουμέντο που έχει περιέλθει στα χέρια της Agrenda, περιλαμβάνονται όλες οι παρατυπίες και οι ύποπτες πρακτικές διαχείρισης του συστήματος κοινοτικών επιδοτήσεων από τον - αμαρτωλό, όπως θα έπρεπε να χαρακτηρίζεται - ΟΠΕΚΕΠΕ. Εξάλλου, με βάση τον “συναγερμό” των τεσσάρων στελεχών του Ελεγκτικού Συνεδρίου, επισκέφθηκε τον ΟΠΕΚΕΠΕ κλιμάκιο της Κομισιόν τον περασμένο Ιούνιο και στη συνέχεια η Επίτροπος Γεωργίας απείλησε την Ελλάδα με οριζόντια περικοπή των αγροτικών ενισχύσεων κατά 10%, αφού δεν καταλαβαίνει από λόγια και πρόστιμα. 

  

Τι διαπίστωσαν οι ελεγκτές 

Συνοπτικά οι παρατηρήσεις της ομάδας των τεσσάρων ελεγκτών είναι οι εξής: 

- “Λόγω της απουσίας ορισμένων εγγράφων, δεν είναι δυνατό να διατυπωθεί για όλες τις περιπτώσεις που ελέγχθηκαν τελική εκτίμηση σχετικά με τον ορθό καθορισμό και τη διαχείριση των δικαιωμάτων ενίσχυσης δυνάμει του καθεστώτος ενιαίας ενίσχυσης στην Ελλάδα”. 

- “Παράτυπη ακύρωση των δικαιωμάτων ενίσχυσης που δεν ενεργοποιήθηκαν κατά το πρώτο έτος: Αντίθετα με όσα ορίζει η κοινοτική νομοθεσία, στις περιπτώσεις όπου οι γεωργοί δεν δήλωσαν τα αντίστοιχα εκτάρια το 2006 προκειμένου να ενεργοποιήσουν τα κανονικά δικαιώματα ενίσχυσής τους, αυτά επεστράφησαν στο εθνικό απόθεμα”. Ποιοι ήταν οι αγρότες που δεν ενεργοποίησαν τα δικαιώματα; Σύμφωνα με τους ελεγκτές, ήταν αγρότες που δεν μπορούσαν να ενεργοποιήσουν όλα τα δικαιώματα, είτε γιατί δεν είχαν αρκετή γη είτε γιατί δεν είχαν καθόλου γη. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι υπηρεσίες του ΟΠΕΚΕΠΕ έκοψαν όλους τους αγρότες και τα δικαιώματά τους τα έδωσαν σ’ άλλους την επόμενη χρονιά, μέσω του εθνικού αποθέματος. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία αυτοί οι αγρότες είναι φτωχοί και βρέθηκαν με δικαιώματα γιατί την περίοδο αναφοράς (2000-2002) καλλιεργούσαν είτε σε γη που είχαν νοικιάσει είτε σε δική τους και σε νοικιασμένη ταυτόχρονα. Οι ελεγκτές του ΕΕΣ ζητούν από τις υπηρεσίες του ΟΠΕΚΕΠΕ να τους στείλουν στοιχεία σχετικά με τον αριθμό και την αξία των δικαιωμάτων της ενιαίας ενίσχυσης. 

- “Ανεπαρκής εσωτερικός έλεγχος των δεδομένων αναφοράς. Οι διοικητικές διαδικασίες που θεσπίστηκαν για τη διασφάλιση της ορθής εισαγωγής των δεδομένων για τα ποσά αναφοράς, η επίλυση των διοικητικών σφαλμάτων και η ποιότητα των πληροφοριών σχετικά με τις ενισχύσεις που ήταν διαθέσιμες στον ΟΠΕΚΕΠΕ για τους ελαιοπαραγωγούς δεν ήταν επαρκείς”. Οι ελεγκτές χαρακτηρίζουν ανεπαρκή τον εσωτερικό έλεγχο των δεδομένων της περιόδου αναφοράς 2000-2002, γιατί διαπίστωσαν 21 περιπτώσεις αγροτών που εισέπραξαν εκατοντάδες φορές περισσότερα χρήματα για δικαιώματα πολύ μικρότερης αξίας και γιατί οι υπηρεσίες του ΟΠΕΚΕΠΕ άργησαν να διαπιστώσουν αυτό το σφάλμα. Μερικά ενδεικτικά αποσπάσματα: “Συνεπώς, κατανεμήθηκαν στον γεωργό δικαιώματα ενίσχυσης 98.778,2 ευρώ αντί 323,80 ευρώ. Το σφάλμα αυτό παρέμεινε απαρατήρητο έως και μετά την αποστολή των πληρωμών για το έτος 2007”. “Οι υπηρεσίες του Συνεδρίου εντόπισαν άλλες 20 περιπτώσεις με ιδιαίτερα υψηλή αξία ανά εκτάριο”. “Οι υπηρεσίες του Συνεδρίου δε διαθέτουν αποδεικτικά στοιχεία ότι οι υπηρεσίες του ΟΠΕΚΕΠΕ, πριν από την κατανομή των δικαιωμάτων ενίσχυσης, ήλεγξαν εάν τα ποσά προς κατανομή ήταν εύλογα τόσο ως προς τη συνολική αξία όσο και κατ’ αναλογία προς την έκταση αναφοράς ανά δικαίωμα”. 

- “Συστηματικά σφάλματα στον υπολογισμό των ποσών αναφοράς στον τομέα του ελαιολάδου: Οι ελληνικές αρχές δεν υπολόγισαν τα ποσά αναφοράς στον τομέα του ελαιολάδου βάσει του αριθμού των τόνων για τους οποίους είχε χορηγηθεί ενίσχυση κατά την περίοδο αναφοράς. Η επίδραση των μειώσεων που είχαν εφαρμοστεί στην περίοδο αναφοράς δυνάμει του άρθρου 2, παράγραφος 3, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1638/98 δεν εξουδετερώθηκε”. Χαρακτηριστικά, οι ελεγκτές αναφέρουν στο τρίτο παράρτημα του πορίσματος ότι “ο υπολογισμός των δικαιωμάτων ενίσχυσης στον τομέα των ενισχύσεων στην παραγωγή ελαιολάδου δεν είναι σύμφωνος με τις διατάξεις του παραρτήματος VII, σημείο Η, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ.1782/2003, διότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ υπολόγισε τα οριστικά δικαιώματα ενίσχυσης βάσει του μέσου όρου των τεσσάρων ετών των ιστορικών πληρωμών (…) Η μέθοδος αυτή καταλήγει σε συστηματική κατανομή δικαιωμάτων ενίσχυσης χαμηλότερων από το κανονικό”. 

- “Έλλειψη βεβαιότητας σχετικά με την ορθότητα του υπολογισμού των εκτάσεων αναφοράς στον τομέα του ελαιολάδου: Δεν υπάρχει ίχνος του ελέγχου μεταξύ των τεμαχίων στο ελαιοκομικό Σύστημα Γεωγραφικού Προσδιορισμού και των τεμαχίων που δηλώθηκαν κατά την περίοδο αναφοράς. Η Ελλάδα δεν έχει καθιερώσει επίσημα εναλλακτικό σύστημα του ελαιοκομικού Συστήματος Γεωγραφικού Προσδιορισμού”. Αναλύοντας την επισήμανσή τους στο 4ο παράρτημα, οι ελεγκτές αμφισβητούν την αξιοπιστία του τρόπου υπολογισμού των εκτάσεων την περίοδο αναφοράς 1999-2002. Επίσης, αναφέρουν ότι “δεν υπάρχουν διατάξεις στην Ελλάδα σχετικά με τον τρόπο που ελήφθησαν υπόψη στο πλαίσιο του καθεστώτος ενιαίας ενίσχυσης οι εκτάσεις που κατά την περίοδο αναφοράς χρησιμοποιούνταν εν μέρει για ελαιοπαραγωγή και εν μέρει για λοιπές καλλιέργειες. Κατά την περίοδο αναφοράς, δεν διενεργούνταν διασταυρωτικοί έλεγχοι μεταξύ αγροτεμαχίων που δηλώνονταν για ενίσχυση στην παραγωγή ελαιολάδου και για άλλα καθεστώτα άμεσων ενισχύσεων. Επίσης, δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για διασταυρωτικούς ελέγχους μεταξύ των πληροφοριών του ελαιοκομικού ΣΓΠ και των πληροφοριών του ΟΣΔΕ”. 

- “Λανθασμένη κατανομή δικαιωμάτων ενίσχυσης για βοοειδή μη επιλέξιμα για ενίσχυση κατά την περίοδο αναφοράς: Οι διαφορές μεταξύ του αριθμού των δηλωθέντων ζώων και του αριθμού των ζώων για τα οποία καταβλήθηκαν ενισχύσεις κατά την περίοδο αναφοράς οι οποίες προέκυψαν από την εφαρμογή της προϋπόθεσης του δείκτη πυκνότητας των ζώων, θεωρήθηκαν ως επιβολή κύρωσης και όχι ως έλλειψη συμμόρφωσης με έναν όρο επιλεξιμότητας. Ως αποτέλεσμα, οι ελληνικές αρχές υπολόγισαν το ιστορικό ποσό αναφοράς για υπερβολικά μεγάλο αριθμό βοοειδών”. 

- “Συστηματικό σφάλμα στον υπολογισμό των ποσών αναφοράς για ορισμένα σιτηρά λόγω λανθασμένης εφαρμογής των συντελεστών μείωσης: Η εφαρμογή του συντελεστή μείωσης που ελήφθη υπόψη για τον υπολογισμό του ποσού αναφοράς υπήρξε συστηματικά λανθασμένη τόσο για τα σιτηρά όσο και για τον αραβόσιτο. Έτσι, στην περίπτωση τριών γεωργών του δείγματος, ο συντελεστής μείωσης για τον αραβόσιτο (ο οποίος ήταν 0,9839 το 2002) είτε δεν εφαρμόστηκε είτε εφαρμόστηκε λανθασμένα (σ.σ. παρατίθεται πίνακας)”. Οι ελεγκτές θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι η παραπάνω πρακτική είχε ως αποτέλεσμα την κατανομή μεγαλύτερων σε αξία και αριθμό δικαιωμάτων ενίσχυσης και ζητούν να ενημερωθούν σχετικά με τη συνολική οικονομική επίπτωση της εν λόγω λανθασμένης μεθόδου υπολογισμού. 

- “Λανθασμένη κατανομή δικαιωμάτων υποκειμένων σε ειδικές προϋποθέσεις για γεωργούς με κτηνοτροφική έκταση”. Οι ελεγκτές διαπίστωσαν διάφορες παρατυπίες που είχαν ως αποτέλεσμα να παραβλεφθούν τα δικαιώματα ενίσχυσης ορισμένων κτηνοτρόφων, προφανώς ποντάροντας στο γεγονός ότι οι κτηνοτρόφοι δε θα διεκδικούσαν αυτά τα δικαιώματα, εφόσον δεν το γνωρίζανε. Επίσης, παρατηρείται πλημμελής έλλειψη δικαιολογητικών και εγγράφων από τις αιτήσεις της περιόδου 2000-2002 και/ή 2004, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ελεγχθούν οι δικαιούχοι δικαιωμάτων εκείνων των περιόδων. Τέλος, στις αιτήσεις ενίσχυσης του 2006, οι ελληνικές αρχές δεν έδωσαν στους γεωργούς την επιλογή να μετατρέψουν τα ειδικά δικαιώματα σε κανονικά (βάσει των εκτάσεων), όπως προβλέπεται από τον κανονισμό 795/2004. Συνεπώς, αποφαίνονται οι ελεγκτές, “κανένας γεωργός στην Ελλάδα δεν μπορούσε να ζητήσει τη μετατροπή ειδικών δικαιωμάτων σε κανονικά δικαιώματα”. 

- “Παράτυπη κατανομή δικαιωμάτων ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα σε γεωργούς που αγόρασαν δικαιώματα πριμοδότησης μετά τις 15 Μαΐου 2004”. Το χάος με το εθνικό απόθεμα επιβεβαιώνεται για ακόμα μια φορά με το παράδειγμα ενός κτηνοτρόφου που κέρδισε με παράνομο τρόπο, περίπου 3.700 ευρώ, σχεδόν το διπλάσιο από ό,τι δικαιούται: “Τον Σεπτέμβριο του 2002, ο γεωργός αριθ. 042069367 (Τ1) αγόρασε 69 δικαιώματα πριμοδότησης για αιγοπρόβατα μαζί με τον αντίστοιχο αριθμό ζώων. Τον Νοέμβριο του 2004 αγόρασε 69 επιπλέον ζώα αλλά μόνο 40 δικαιώματα πριμοδότησης για αιγοπρόβατα από άλλον γεωργό. 

Με την καθιέρωση του ΚΕΕ (σ.σ. Καθεστώτος Ενιαίας Ενίσχυσης) ο γεωργός έλαβε, πέρα από το ιστορικό ποσό αναφοράς ύψους 5.173,80 ευρώ για τον μέσο όρο των τριών ετών των 209 προβατίνων, ποσά αναφοράς για τα 69 δικαιώματα πριμοδότησης που αγόρασε τον Σεπτέμβριο του 2002 συν επιπλέον 40 που αντιστοιχούσαν στα 40 δικαιώματα πριμοδότησης που αγόρασε μετά την προθεσμία της 15ης Μαΐου 2004, ήτοι τον Νοέμβριο του 2004. Επιπλέον, ο ΟΠΕΚΕΠΕ χορήγησε ποσά αναφοράς προκειμένου να καλυφθούν τα 29 ζώα που αγοράστηκαν τον Νοέμβριο του 2004 και για τα οποία ο γεωργός δεν είχε δικαιώματα πριμοδότησης. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, για κάθε δικαίωμα πριμοδότησης, χορήγησε ποσά αναφοράς αξίας ανά μονάδα 24 ευρώ. Αυτή η αξία δεν αντιστοιχεί στα ποσοστά ενίσχυσης που έπρεπε να καθοριστούν για τον τομέα των αιγοπροβάτων σύμφωνα με το παράρτημα VII.Γ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1782/2003. Το συνολικό ποσό αναφοράς για τον συγκεκριμένο γεωργό αυξήθηκε κατά 3.312 ευρώ. 

Στη συνέχεια, χορηγήθηκε ένα περαιτέρω ποσό αναφοράς ύψους 432 ευρώ για 18 ακόμη ζώα για τα οποία ο γεωργός είχε αγοράσει δικαιώματα πριμοδότησης το 2001. Οι υπηρεσίες του Συνεδρίου διαπίστωσαν, ωστόσο, ότι τα εν λόγω ζώα περιλαμβάνονταν ήδη στο ποσό αναφοράς για το 2002, γεγονός που δεν συνάδει με το άρθρο 21, παράγραφος 3, τρίτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 796/2004". 

- “Ασαφής βάση για τον υπολογισμό και την κατανομή των δικαιωμάτων ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα”: Μόνο με τον χαρακτηρισμό “ύποπτη γκάφα” μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς το γεγονός ότι ενώ η απόφαση για το εθνικό απόθεμα ορίζει την αξία έκαστου δικαιώματος σε 750 ευρώ, “οι υπηρεσίες του Συνεδρίου επεσήμαναν ότι η μέση αξία ανά μονάδα των (κανονικών) δικαιωμάτων ενίσχυσης στην Ελλάδα είναι 612 ευρώ. Κατά τον έλεγχο ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν ήταν σε θέση να παράσχει στις υπηρεσίες του Συνεδρίου πληροφορίες σχετικά με τα κριτήρια που είχαν χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό της αξίας ανά μονάδα σε 750 ευρώ. Οι βάσεις δεδομένων του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν μπορούσαν να παράσχουν αξιόπιστα στοιχεία σχετικά με τους λόγους (επένδυση, νέος γεωργός κλπ.) βάσει των οποίων είχε γίνει η κατανομή των δικαιωμάτων ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν παρουσίασε τα πρακτικά της επιτροπής αξιολόγησης η οποία έλαβε τη σχετική απόφαση για κάθε περίπτωση”. 

- "Μη αντικειμενικά κριτήρια για τη χορήγηση δικαιωμάτων ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα για επενδύσεις: Ο μηχανισμός καθορισμού ανώτατων ορίων στην Ελλάδα - δηλαδή ο αριθμός των δικαιωμάτων ενίσχυσης για επενδύσεις που κατανέμονται από το εθνικό απόθεμα περιορίζεται σε επτά και δεν πρέπει να υπερβαίνει το- 30% του αριθμού των δικαιωμάτων ενίσχυσης που είχαν κατανεμηθεί αρχικά - και το γεγονός ότι η αξία όλων των δικαιωμάτων που κατανέμονται από το εθνικό απόθεμα είναι σταθερή, έχει ως αποτέλεσμα την κατανομή συγκριτικά υπερβολικών ενισχύσεων σε μικρές επενδύσεις και συνεπάγεται δυσμενείς διακρίσεις για τις μεγάλες επενδύσεις. Το ύψος του κατανεμόμενου δικαιώματος δε σχετίζεται με το πραγματικό κόστος της επένδυσης ούτε με τη δυνητική αύξηση του ποσού των άμεσων πληρωμών, της οποίας ο επενδυτής θα έπρεπε να είχε τύχει, αν δεν είχε θεσπιστεί το καθεστώς της ενιαίας ενίσχυσης. Δεδομένου ότι τα στοιχεία που παρασχέθηκαν κατά τη διάρκεια του ελέγχου ήταν ελλιπή και αναξιόπιστα, οι υπηρεσίες του Συνεδρίου δεν ήτανς ε θέση να επιλέξουν περιπτώσεις εοπενδύσεων και να εξετάσουν εμπεριστατωμένα μέχρι ποιο βαθμό ελέγχθηκε από τις ελληνικές αρχές η πραγματική υπόσταση των επενδύσεων, όπως ορίζει το άρθρο 23, παρ. 1 της ΚΥΑ αρ. 292464. όσον αφορά στις περιπτώσεις που εξετάστηκαν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης ελέγχου, ζητείται από τις ελληνικές αρχές να παράσχουν τα πλήρη έγγραφα της ομάδας εργασίας, καθώς και της ειδικής επιτροπής που να τεκμηριώνουν τη χορήγηση δικαιωμάτων ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα". 

- "Ορισμένες κατανομές δικαιωμάτων ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα στερούνται νομικής βάσης". Σύμφωνα με το πόρισμα των ελεγκτών πρόκειται για τους γεωργούς α) τα μέλη της οικογένειας των οποίων είναι πάνω από 4 και β) που έχουν γίνει δεκτοί ως "νέοι γεωργοί", οι οποίοι όμως διέθεταν ήδη ποσά αναφοράς, δεδομένου ότι τους είχαν χορηγηθεί άμεσες ενισχύσεις κατά την περίοδο αναφοράς. 

  

Έλλειψη δικαιολογητικών 

Το πόρισμα του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου περιλαμβάνει συνολικά 12 παραρτήματα-καταπέλτες κατά του ΟΠΕΚΕΠΕ  και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Το 12ο παράρτημα, από τη μια είναι αποκαλυπτικό για τη συμπεριφορά έναντι του ΕΕΣ και για την πλημμελή οργάνωση και από την άλλη γιατί σ’ αυτό οι ελεγκτές του ΕΕΣ συνοψίζουν και γενικεύουν τα συμπεράσματά τους για το σύστημα της Ενιαίας Ενίσχυσης. 

Αρχικά οι ελεγκτές του ΕΕΣ επικαλούνται τέσσερις νομικές διατάξεις. Παραθέτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα: 

“Το άρθρο 248, παράγραφος 3 της συνθήκης ορίζει ότι "τα άλλα όργανα της Κοινότητας (…) διαβιβάζουν στο Ελεγκτικό Συνέδριο, μετά από αίτησή του, κάθε αναγκαίο έγγραφο ή πληροφορία για την εκπλήρωση της αποστολής του. 

 Το άρθρο 6, παράγραφος 1, στοιχείο (ε) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1290/2005 που αφορά στη "διαπίστευση και ανάκληση της διαπίστευσης των οργανισμών πληρωμών και των οργανισμών συντονισμού", ορίζει ότι οι οργανισμοί πληρωμών πρέπει να παρέχουν επαρκή εχέγγυα ότι τα απαιτούμενα έγγραφα είναι προσπελάσιμα και διατηρούνται με τρόπο που διασφαλίζει την πληρότητα, την εγκυρότητα και την αναγνωσιμότητά τους διαχρονικώς, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών εγγράφων υπό την έννοια των κοινοτικών κανόνων. 

 Το άρθρο 9, παράγραφος 1 του κανονισμού αριθ. 885/2006 ορίζει ότι "τα παραστατικά που αφορούν στις χρηματοδοτούμενες δαπάνες και στα έσοδα για ειδικό προορισμό, τα οποία εισπράττονται από το ΕΓΤΕ, φυλάσσονται στη διάθεση της Επιτροπής τουλάχιστον επί τρία έτη μετά από το έτος κατά το οποίο η Επιτροπή εκκαθαρίζει τους λογαριασμούς του σχετικού οικονομικού έτους. 

Το άρθρο 9, παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 885/2006 ορίζει ότι "σε περίπτωση παρατυπιών ή παραλείψεων, τα παραστατικά που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 πρέπει να φυλάσσονται στη διάθεση της Επιτροπής τουλάχιστον επί τρία έτη μετά από το έτος κατά το οποίο τα ποσά ανακτώνται"." 

Οι τέσσερις ελεγκτές επικαλέστηκαν αυτές τις νομικές διατάξεις, γιατί οι ελληνικές αρχές ανταποκρίθηκαν πλημμελώς σε γραπτή αίτησή τους με την οποία ζητούσαν να τους στείλουν μια σειρά πληροφοριακά έγγραφα. Στο υποκεφάλαιο με τίτλο “Διαπιστώσεις του ελέγχου”, που αφορά την πιστή τήρηση των τεσσάρων νομικών διατάξεων που προαναφέραμε, διαβάζουμε: 

“Στο έγγραφο γνωστοποίησης, που διαβιβάστηκε στις ελληνικές αρχές στις 22 Νοέμβρη 2007, οι υπηρεσίες του Συνεδρίου καλούσαν τις ελληνικές αρχές να υποβάλλουν τα εξής πληροφοριακά στοιχεία το αργότερο μέχρι τις 7 Δεκεμβρίου 2007: 

- κατάλογο των αποσυνδεδεμένων καθεστώτων ενίσχυσης και πληροφορίες σχετικά με τα καθεστώτα ενίσχυσης που εφαρμόζονται δυνάμει του άρθρου 69 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1782/2003, 

 - αντίγραφο των εθνικών κανονισμών που αφορούν τους όρους επιλεξιμότητας για τα δικαιώματα ενίσχυσης καθώς και τον υπολογισμό, την κατανομή και τη διαχείρισή τους στο πλαίσιο του ΟΣΔΕ, 

- αντίγραφο των επίσημων εθνικών οδηγιών σχετικά με τους όρους επιλεξιμότητας για τα δικαιώματα ενίσχυσης (ΔΕ), καθώς και με τον υπολογισμό, την κατανομή και τη διαχείρισή τους, και 

- ηλεκτρονικά δεδομένα σχετικά με τη βάση δεδομένων για τα δικαιώματα ενίσχυσης. 

Οι ελληνικές αρχές το μόνο που διαβίβασαν στις υπηρεσίες του Συνεδρίου μετά την παρέλευση της προθεσμίας 28 Δεκεμβρίου 2007 αλλά, εντούτοις, πριν από την πρώτη επίσκεψη ελέγχου (21-23 Ιανουαρίου 2008) ήταν τα ηλεκτρονικά στοιχεία σχετικά με τη βάση δεδομένων για τα δικαιώματα ενίσχυσης (σημείο 4 του εγγράφου γνωστοποίησης) τα οποία όμως δεν είχαν καταρτιστεί σύμφωνα με το απαιτούμενο επίπεδο λεπτομερειών". 

Κατά την πρώτη και τη δεύτερη επίσκεψη ελέγχου (11-15 Φεβρουαρίου 2008) στις υπηρεσίες του Συνεδρίου χορηγήθηκαν ορισμένα από τα πληροφοριακά στοιχεία που είχαν ζητηθεί από τις ελληνικές αρχές. Τέλος, στο 30% σχεδόν των περιπτώσεων που εξετάσθηκαν, δεν κατέστη δυνατό να προσκομιστεί τουλάχιστον ένα από τα απαραίτητα έγγραφα για την εξέταση του δείγματος (π.χ. πρωτότυπα των εντύπων των αιτήσεων από την περίοδο αναφοράς καθώς και δικαιολογητικά και ίχνη του εσωτερικού ελέγχου). 

Στις 6 Μαρτίου του 2008, οι υπηρεσίες του Συνεδρίου έστειλαν στις ελληνικές αρχές, με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ένα συνοπτικό πίνακα που περιλάμβανε τις εκκρεμείς πληροφορίες που είχαν ζητηθεί από τις υπηρεσίες του Συνεδρίου κατά τη διάρκεια του ελέγχου (…) 

Μέχρι τις 31 Μαρτίου του 2008, οι υπηρεσίες του Συνεδρίου δεν είχαν λάβει κανένα από τα πληροφοριακά στοιχεία που είχαν ζητηθεί στο ηλεκτρονικό μήνυμα που είχε σταλεί στις ελληνικές αρχές στις 6 Μαρτίου του 2008”. 

Οι ελεγκτές,  καταλήγοντας στις επισημάνσεις τους στο 12ο Παράρτημα, αναφέρουν ότι “η έλλειψη βασικών εγγράφων - πριν, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης ελέγχου στην Ελλάδα καθώς και μετά από αυτή - περιέπλεξε αισθητά την άσκηση του ελέγχου. Κατά συνέπεια, ήταν αδύνατο να εκτιμηθεί οριστικά κατά πόσο ο καθορισμός και η διαχείριση των δικαιωμάτων ενίσχυσης είχαν πραγματοποιηθεί ορθά στο πλαίσιο του καθεστώτος ενιαίας ενίσχυσης στην Ελλάδα”.

από την εφημεριδα AGRENDA